Cain cưới ai làm vợ?

Thứ sáu - 18/05/2018 19:20

Eva Mroczek
Indiana University

Sách Sáng Thế Ký nói rằng Ađam có hai người con trai là Cain và Abel. Sau khi Cain giết Abel và định cư ở miền Nod, thì “Ông Cain ăn ở với vợ. Bà thụ thai và sinh ra Khanốc. Ông xây một thành, và lấy tên con mình là Khanốc mà đặt cho thành ấy” (Stk 4,17). Nhưng vợ của Cain đến từ đâu?

Vì Ađam, Eva và các con trai của họ là những con người duy nhất mà Kinh Thánh đã đề cập cho đến lúc này, sự xuất hiện đột ngột của vợ Cain khiến cho độc giả từ thời xa xưa cho mãi đến hiện nay cảm thấy bối rối. Câu hỏi này còn được đặt ra trong vụ kiện Scopes[1] vào năm 1925: Clarence Darrow đã hỏi đối thủ của mình là William Jennings Bryan rằng: “Ông có biết Cain lấy vợ ở đâu không?” như một cách để tra vấn về sự đáng tin của Kinh Thánh về những vấn đề lịch sử. Để trả lời, các độc giả bảo thủ đã chỉ ra câu sau đó, Stk 5,4 (“Sau khi sinh ông Sết, ông Ađam sống tám trăm năm và sinh ra con trai con gái”) khẳng định rằng Ađam có “nhiều con trai và con gái khác”, vì thế vợ của Cain là em gái (hay các cháu gái) của mình và trong thời kỳ đầu tiên của nhân loại thì những cuộc hôn nhân giữa các anh em và các chị em đều rất cần thiết.

“Những vấn đề mạch lạc” như vậy trong Kinh Thánh thường khó giải thích - nếu ta cứ đọc Kinh Thánh giống như đọc cuốn sử theo nghĩa hiện đại. Nhưng các tác giả Kinh Thánh sơ thời không quan tâm đến những vấn đề này, họ viết theo một thể loại văn chương khác biệt. Câu chuyện Ađam, Eva và các con cái của họ vốn là một truyền thuyết chứ không phải một ký sự lịch sử. Và một vài đoạn văn trong những chương đầu của sách Sáng Thế Ký được lưu truyền độc lập với nhau, có lẽ bằng lối truyền khẩu, trước khi chúng được sưu tập lại thành một câu chuyện liền nhau.

Nhưng không chỉ các độc giả hiện đại mới cố thử lấp đầy những chỗ trống trong sách Sáng Thế Ký. Vài tác giả Do Thái thời cổ nói Ađam và Eva có các con gái và thậm chí còn nêu tên ra nữa. Sách Năm Hồng Ân (Jubilees), thế kỷ thứ II trước Công nguyên, nói tên con gái của Eva là Awan; và tác giả Pseudo-Philo sống vào thế kỷ I Công nguyên nói về người con gái tên là Noaba. Đây là thực hành thông thường đối với các tác giả Do Thái khi gọi ra tên các nhân vật nữ, những người mà Kinh Thánh không nêu tên hay bỏ sót trong các bản văn.

Các chú giải Kitô giáo và Do Thái giáo sau này vào các thế kỷ đầu tiên của Công nguyên đã có nhiều chi tiết hơn. Vài độc giả cổ xưa cho rằng sự đối đầu giữa Cain và Abel có nhiều lý do hơn là sự yêu thích khó hiểu của Thiên Chúa đối với của lễ của Abel (Stk 4,4), gợi ý rằng chính sự chiến đấu để tranh giành một người phụ nữ - người em của họ - đã đưa đến kẻ sát nhân đầu tiên. Các nguồn Do Thái giáo, Kitô giáo, Hồi giáo lưu truyền vài dị bản về chủ đề này, nhưng khác nhau về chi tiết. Một vài nguồn nói rằng cả Cain lẫn Abel mỗi người đều có em gái song sinh nhưng họ chiến đấu với nhau để giành cưới cô em đẹp nhất; những nguồn khác nói Abel có hai em gái và Cain chỉ có một. Sách midrash còn đẩy chủ đề này đi xa hơn, nói rằng Cain và Abel chiến đấu vì ba điều: phân chia tài sản ra sao, đền thờ sẽ được xây dựng trên phần đất của ai, và ai sẽ cưới người em gái song sinh của Abel (Genesis Rabbah XXII.VII).

Những chú giải đầy tính sáng tạo này đến từ hàng trăm năm sau khi sách Sáng Thế Ký được viết ra. Chúng không tiết lộ bất kỳ điều gì về suy nghĩ của các tác giả Kinh Thánh đầu tiên hay về những gì thật sự xảy ra trong lịch sử đầu tiên của nhân loại. Nhưng chúng cho thấy cuộc sống vẫn tiếp diễn của bản văn Kinh Thánh nằm trong tay những người chú giải chúng: những chỗ trống và im lặng của Kinh Thánh là mảnh đất màu mỡ cho những truyền thống mới.

[1] Vụ kiện Scopes, thường được gọi là vụ kiện con khỉ Scopes (Scopes Monkey Trial), là vụ kiện pháp luật ở Mỹ vào tháng Bảy 1925: một giáo viên trung học tên là John T. Scopes bị cáo buộc đã vi phạm đạo luật Butler của bang Tennessee vì dạy thuyết tiến hóa về con người trong trường được bang tài trợ. Vụ kiện được bào chữa bởi hai luật sư nổi tiếng là Clarence Darrow (bên Scopes) và William Jennings Bryan (bên đạo luật Butler). Scopes bị cho là có tội và phải chịu phạt $100 (tương đương $1395 vào năm 2017). (NdT)

Tác giả bài viết: Lm. Phaolô Nguyễn Minh Chính chuyển ngữ

Tags: kinh thánh