Thường huấn

Trong tác phẩm “Phụng vụ là gì”, tác giả Anscar j. Chupungco o.s.b đã hài hước khi bàn đến luật chữ đỏ trong phụng vụ: “Khi cử hành Thánh lễ, một số linh mục thường phạm ít nhất là mười tội nhẹ”[47] ! Điều đó muốn nói rằng: nhiều khi vì quá quen thuộc với một cử hành thường xuyên mỗi ngày, chúng ta dễ dàng quên sót các chi tiết nhỏ của luật chữ đỏ.

Trong số 14-15 của, dưới sự soi dẫn của Tông thư Desiderio Desideravi của Đức Thánh Cha Phanxicô, chúng ta vừa cùng nhau khám phá lại chiều kích mầu nhiệm của Giáo hội, là thân mình nhiệm mầu của Chúa Kitô. Tiếp đến, cũng trong Tông thư này chúng ta lại được mời gọi bước sang một đề tài khác. Đề tài được Đức Thánh Cha đề cập trong số 63: “Tôi muốn gửi cho anh chị em một chỉ dẫn nữa để đi tiếp lối đường của chúng ta. Tôi mời anh chị em khám phá lại ý nghĩa của năm phụng vụ và Ngày của Chúa. Cả hai điều này đều do Công đồng để lại cho chúng ta (x. Sacrosanctum Concilium 102-111)”.[1] Như thế, hai khái niệm mà chúng ta lần lượt khám phá trong phần trình bày này sẽ là: Năm Phụng Vụ và Ngày Của Chúa. Nội dung này sẽ được tham chiếu từ các số 102 đến 111, là chương V trong Hiến Chế Về Phụng Vụ Thánh Sacrosanctum Concilium của Công đồng Vaticanô II.

Vẻ đẹp trong phụng vụ thể hiện qua sự sắp xếp nghi lễ và sự thực hiện hợp lý, với nhịp điệu, không gian, thời gian, lời nói, sự thinh lặng, các hành động, các sự vật. sự hài hoà của ngôn ngữ biểu tượng – nghi thức. Không phụ thuộc vào ngẫu hứng của chủ quan, đảm bảo rằng mọi thứ nói với chúng ta về Chúa và nói về chúng ta cho Chúa, mọi thứ đều qui về cử chỉ của Ngài, để cho vẻ đẹp hoán cải và cứu độ, vì những gì được Thiên Chúa chạm đến đều trở nên đầy ân sủng và đẹp đẽ. Vì thế vẻ đẹp phụng vụ không phải vì nó quyến rũ bằng cách thu hút bởi những điều hữu hình làm cho nó đủ tiêu chuẩn, nhưng vì nó dẫn từ những gì hữu hình đến mầu nhiệm vô hình, từ điều nghe được đến điều không thể diễn tả, điều đó làm cho chúng ta trở nên khao khát.

Với các số từ 17-20 của Tông thư, Đức Phanxicô cảnh báo về tinh thần thế tục đang thống trị tâm hồn con người ngày nay. Tông thư Desiderio Desideravi cho thấy tầm quan trọng của phụng vụ: “Phụng vụ chẳng phải là nghi lễ mang tính trang trí hoặc chỉ là tổng hợp các luật lệ và qui định trong phụng vụ” (DD, số 18), nhưng “phụng vụ là liều thuốc giải độc có hiệu quả đối với tinh thần thế tục” (DD, số 18). Trước đó, trong Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng, Đức Thánh Cha đã từng nhắc đến: “Tính thế tục được biểu hiện dưới hai hình thức và đặc biệt liên kết với nhau một cách chặt chẽ”[49] và dẫn tới những “thái độ có vẻ đối chọi nhau nhưng tất cả đều mang một thái độ tự phụ muốn ‘giành quyền kiểm soát của Hội Thánh’.

Không chỉ bằng lời cầu nguyện, Chúa Giêsu đã dùng chính hình ảnh hữu hình là Nhiệm Thể Chúa Kitô để cho những ai tin vào Thiên Chúa hiệp thông với nhau trong Hội Thánh Người. Chính vì vậy, Giáo Hội muốn nhắc lại Nhiệm Thể Chúa Kitô là như thế nào: “Chính từ cạnh sườn Chúa Kitô. đang ngủ giấc ngủ của cái chết trên cây thánh giá, mà bí tích kỳ diệu của toàn thể Hội Thánh đã được khởi sinh” (Desiderio Desideravi, số 14). Khi liên kết với Chúa Kitô là Đầu thì Hội Thánh được xem như là Nhiệm Thể Chúa Kitô. Từ đó, chúng ta có cơ hội nhìn lại Hội Thánh được Chúa Kitô thiết lập và dùng Hội Thánh như là bí tích phổ quát của ơn cứu độ

Trong ý nghĩa đó, hành vi cử hành phụng vụ không bao giờ mang yếu tố cá nhân, trái lại luôn mang tính cộng đoàn và thể hiện sự hiệp thông. Chiều kích cộng đoàn đó không dừng lại trên bình diện tự nhiên bằng sự hiện diện của những con người đang hiệp thông trong khi cử hành nhưng mở ra chiều kích siêu nhiên; hướng đến một cuộc gặp gỡ linh thiêng giữa con người với Thiên Chúa, một Thiên Chúa thật sự hiện hữu trong ngôi vị. Đức Hồng Y Joseph Ratzinger khẳng định «Phụng vụ không chỉ là việc đi lên tới Thiên Chúa nhưng còn kéo Thiên Chúa vào trong thế giới riêng của con người»