"Mở cửa trái tim" từ nhịp đập thi ca đến hành trình tâm linh sâu sắc

Thứ bảy - 14/06/2025 04:54

Đọc tập thơ “Mở Cửa Trái Tim” của tác giả Cát Đen, được Nhà xuất bản Hồng Đức ấn hành năm 2025, tôi thấy lòng mình dịu lại, như được trở về một miền ký ức thân thương nào đó. Đúng như lời tác giả tự sự trong “Từ Trái Tim”, đây không phải là lời tựa gọt giũa mà là “những nhịp đập của trái tim hóa thành con chữ”. Tập thơ được viết ra “cho Anh, cho mọi người”, và chính cái sự chân thật, mộc mạc ấy đã khiến cho mỗi vần thơ, mỗi câu chữ trong “Mở Cửa Trái Tim” trở nên gần gũi, dễ chạm đến trái tim người đọc bình dân như tôi.

TỪ TÌNH YÊU THIÊNG LIÊNG ĐẾN ĐỨC TIN KIÊN VỮNG

Ngay từ tên gọi “Mở Cửa Trái Tim” đã như một lời mời gọi chân thành, đầy ắp yêu thương. Tác giả viết: “Có một cánh cửa em chưa từng khép lại, chỉ là chưa ai đủ kiên nhẫn để gõ”. Nhưng rồi “Anh” đã đến, “ngỏ bằng tình yêu, là cơn gió, là sương, là đàn chiên… khiến tim em thổn thức”. “Anh” ở đây có lẽ không chỉ là một người cụ thể, mà còn là một tình yêu cao đẹp, một niềm tin thiêng liêng đã “bước vào, cùng em dâng của lễ lên Cha Chúng mình”. Đây là cánh cửa của tâm hồn được mở ra đón nhận tình yêu vô điều kiện.

Tình yêu trong thơ của Cát Đen thật sự đa chiều và phong phú. Đôi khi, nó là mối tình trong sáng, hồn nhiên của tuổi học trò, mơ ước được “làm thành đôi uyên ương”. Nhưng rất nhanh sau đó, tình yêu ấy thăng hoa, trở thành tình yêu tuyệt đối dành cho Chúa Giêsu: “Ôi Giêsu! Tình yêu của lòng em”. Tác giả nhìn thấy vẻ đẹp của Chúa “trang điểm khắp nhân gian / Nhuộm non xanh cả đồng vàng suối ngọc”, và tự nhủ “Mình cũng nên đáp lễ”, chứ không nên “đứng ngó / Cô tịch về nương thân”. Vẻ đẹp ân cần ấy dẫn lối đến “Nguồn Vẻ Đẹp / Là chính Chúa Ba Ngôi / Gọi tắt là CHÚA ĐẸP”. Tình yêu không chỉ là cảm xúc mà còn là sự nhận thức về chân - thiện - mỹ, đỉnh cao là tình yêu Thiên Chúa.

Không chỉ là tình yêu, đức tin kiên vững cũng là một mạch chảy mạnh mẽ, xuyên suốt tập thơ. Qua những bài thơ về đời sống linh mục, chúng ta thấy rõ sự dấn thân đầy thao thức: “Linh mục thao thức từng đêm vắng / Lắng tiếng gọi thiêng giữa canh khuya / Thập giá vác vai trong lặng lẽ / Rắc gieo ân phúc, trải tin yêu”. Đó là một “lời đoan hứa thánh ngày chịu chức” được giữ gìn suốt “tháng năm dằng dặc”, một hành trình “hiệp hành bền chí giữa phong ba” cùng Đức Giám mục, anh em, giáo dân và cả “người bé mọn”. Hình ảnh Mẹ Maria như “sao dẫn lối / Ươm mầm hy vọng giữa trần gian” hiện lên như một điểm tựa vững chãi, một nguồn cảm hứng cho những người sống đời dâng hiến. Đức tin không phải là sự ép buộc, mà là sự lựa chọn kiên định, sự dấn thân không ngừng nghỉ.

BỨC TRANH ĐA SẮC VỀ TÌNH NGƯỜI VÀ TÌNH QUÊ

Điều khiến tôi càng thêm yêu mến tập thơ là nó không chỉ quanh quẩn với những cảm xúc cá nhân hay đức tin thâm sâu, mà còn mở rộng ra với những tình cảm đời thường, rất đỗi gần gũi. Tình người và tình quê được khắc họa một cách chân thực và ấm áp.

“Nhật ký về cha” và “Nhật ký về mẹ” là những lời tri ân, những khúc ca chất chứa biết bao tình cảm sâu nặng. Hình ảnh người cha “gầy guộc co ro” vì lo toan nhưng tình thương thì “ấm áp sắt son” chạm đến trái tim. Người mẹ với “đôi mắt tràn trề / Chứa bao thao thức, tái tê tháng ngày”, là “tiếng võng đêm sương”, là “ô che nắng”, là “hơi ấm diệu kỳ”. Những dòng thơ này thật sự làm lòng người đọc chùng xuống, bởi ai cũng có một người cha, người mẹ tảo tần vì mình. Bài “Con mừng tuổi mẹ” hay “Chuyện hai trái táo” tuy giản dị nhưng lại nói lên được những tình cảm yêu thương chân thành, sâu sắc giữa mẹ và con, về cách mỗi người con bày tỏ tấm lòng hiếu thảo theo cách riêng của mình.

Tình huynh đệ, tình đồng môn cũng được tác giả khắc họa ấm áp. “Họp lớp lần thứ 22” hay “Bên Mẹ Thác Mơ” không chỉ là buổi sum vầy hoài niệm tuổi trẻ mà còn là dịp để “anh em lại kéo về / Tay nắm tay thật chặt”, cùng nhau nguyện ước “chăm lo đời mục tử / Bình an, phúc dạt dào”. Những vần thơ ấy gợi nhớ về tình bạn đã gắn bó qua bao năm tháng.

Đặc biệt, tập thơ dành nhiều tình cảm cho những mảnh đất, những cộng đoàn cụ thể, khiến tôi cảm thấy như đang cùng tác giả đặt chân đến những nơi ấy. “Long Mỹ niềm thương” và “Mảnh đất hiền hòa” vẽ nên một vùng quê bình yên, nơi “núi ôm mộng thắm, gió ru mơ”, con người “chân lấm tay bùn nhưng lòng đầy ánh sáng”. Nơi ấy, những nữ tu “Mến Thánh Giá, sơ ngày đêm miệt mài / Dắt dìu từng bước chân bé nhỏ / Gieo hạt mầm yêu thương vào lòng người”. Tiếng chuông nhà thờ vọng xa, những mái nhà đơn sơ đều là biểu tượng của hạnh phúc chân phương, nơi “Tình người, tình Chúa mãi không phai”. Hay như “Về Nhà Tổ – lòng nhớ, tình mong”, nơi ươm mầm ơn gọi, nơi “trăm năm qua, tình mãi rạng rỡ ngời”, là mái nhà chung rợp bóng yêu thương của Thiên Chúa.

PHONG CÁCH THƠ GIẢN DỊ MÀ SÂU SẮC

Điểm mà tôi thấy thu hút nhất ở tập thơ này là phong cách ngôn ngữ của Cát Đen thật sự giản dị, uyển chuyển, mượt mà. Tác giả thường dùng thể thơ bảy chữ, với vần điệu linh hoạt, không cầu kỳ mà vẫn dễ đi vào lòng người.

Hình ảnh trong thơ được lấy từ cuộc sống thường ngày, từ thiên nhiên quen thuộc: “cơn gió, là sương, là đàn chiên”, “non xanh, đồng vàng, suối ngọc”, “sóng ru đồng lúa”, “trăng lặng lẽ rải vàng son”, “cây dương quỳ”, “cỏ mềm”. Những hình ảnh này không chỉ tô điểm cho câu thơ mà còn chuyên chở cảm xúc và ý nghĩa một cách rất tinh tế. Hình ảnh “Sói dữ đứng lặng nhìn ngơ ngác / Khát chút hiền, thèm chút nương nương” trong bài “Tiếng chiên” đã làm tôi xúc động, cho thấy cả những tâm hồn lạc lối cũng khao khát tìm về suối nguồn yêu thương. Đặc biệt, hình ảnh “chiên què được cõng” là một biểu tượng mạnh mẽ của tình yêu vô điều kiện và sự hy sinh của người mục tử, gợi nhớ đến tình yêu thương của Chúa.

Các biện pháp tu từ cũng được dùng rất tự nhiên. Khi nói về một đứa con ngoan hiền, tác giả gọi con là “Tia nắng ban mai”. Hình ảnh này không chỉ tươi sáng, trong trẻo mà còn chứa đựng niềm tin, hy vọng của cha mẹ vào một tương lai rạng rỡ, nơi con sẽ tỏa sáng đức tin bằng tài năng và nhân cách.

Một điều thú vị khác là cách tác giả đan xen các hình ảnh về thời gian: “mùa thu”, “mùa xuân”, “Giáng sinh”, “Năm Thánh”. Các mùa không chỉ là bối cảnh mà còn là biểu tượng cho sự vận động của cuộc sống, của đức tin, của sự dâng hiến liên lỉ.

TÍNH THỜI SỰ VÀ CHIỀU SÂU TƯ DUY

Mặc dù tập trung vào những giá trị truyền thống, tập thơ vẫn không hề xa rời nhịp sống hiện tại, thể hiện tính thời sự đáng ngạc nhiên. Bài thơ về “Trí tuệ nhân tạo – AI” là một minh chứng rõ nét. Tác giả đặt ra những câu hỏi sâu sắc về ảnh hưởng của AI đến “tương giao”, quyền riêng tư, và nhân phẩm con người. Đây không chỉ là một cái nhìn về công nghệ mà còn là lời nhắc nhở rằng con người phải là chủ thể, chứ không phải nô lệ của công cụ: “Ta là chủ, AI là tớ, phục vụ con người, để hạnh phúc vững bền”. Điều này cho thấy tác giả có suy tư không bó hẹp trong thế giới nội tâm mà mở rộng đến những vấn đề lớn của xã hội, khẳng định giá trị vĩnh cửu của “hồn tứ hình lý” trong sáng tạo.

Ngoài ra, “Năm Thánh 2025: Đường hành hương-đường hy vọng” cũng cho thấy sự đồng điệu của tác giả với nhịp đập của Giáo hội Công giáo toàn cầu. Những bài thơ về Năm Thánh như một lời mời gọi hành hương, tìm kiếm hồng ân và sống trong hy vọng, hòa giải, bác ái, nhất là trong bối cảnh thế giới còn nhiều chiến tranh, đau khổ và vô cảm. Đây là tầm nhìn rộng mở, thể hiện sự quan tâm của tác giả đến những vấn đề chung của nhân loại.

LỜI KẾT

Tập thơ “Mở Cửa Trái Tim” của Cát Đen là một tác phẩm giàu cảm xúc và ý nghĩa. Bằng ngôn ngữ giản dị, văn phong uyển chuyển và mượt mà, tác giả đã vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về tình yêu thiêng liêng và tình người, về cuộc đời dâng hiến và những giá trị nhân bản. Mỗi vần thơ là một nhịp đập của trái tim, một lời nguyện cầu, một lời tri ân, hay một nỗi thao thức. Tập thơ không chỉ làm phong phú thêm đời sống tâm linh mà còn khơi gợi trong mỗi người đọc lòng trắc ẩn, đức bác ái, và niềm hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn. “Mở Cửa Trái Tim” thực sự đáng đọc, có khả năng chạm đến những tầng sâu nhất của tâm hồn và để lại dư âm ngọt ngào, bền lâu.

(ĐN, 13-06-25)

Tác giả: Gio Sinh

Tags: Văn thơ công giáo