Văn hóa tôn giáo

Năm năm sau vụ hỏa hoạn kinh hoàng thiêu rụi phần mái nhà, Nhà thờ Đức Bà Paris đã mở cửa trở lại vào thứ Bảy, ngày 7/12/2024. Tiếng chuông hàng thế kỷ của công trình vang lên, đánh dấu sự tái sinh đầy cảm xúc của một trong những di tích nổi tiếng nhất thế giới và là nền tảng của văn hóa và đức tin châu Âu.

Chúng tôi xin tìm hiểu về “Sấm truyền” trong đạo Công giáo. Trong bối cảnh chúng ta đang được mời gọi “Cùng nhau loan báo Tin Mừng” (Thư Mục vụ 2025 của HĐGMVN), thì các di sản cha ông để lại luôn là những bài học quý giá, là dịp tốt để mọi người nhìn lại quá khứ mà tạ ơn Chúa vì muôn hồng ân Chúa đã thương ban cho Giáo Hội và Quê Hương Việt Nam

Tuyển tập gồm các bài viết trên các tạp chí quốc tế của các Giáo sư Đại học, các Nhà nghiên cứu về lịch sử và công cuộc truyền giáo tại Việt Nam thế kỷ XVII-XVIII, về cuộc gặp gỡ và đối thoại giữa Kitô giáo và Phật giáo nhiều thế kỷ xa xưa …

Có nhiều điều hơn nữa để biết về cha De Rhodes trong cuốn sách này. Nguyên gốc của bản dịch này là luận án tiến sĩ tại khoa Giáo sử Đại học Giáo Hoàng Gregoriana (Pontificia Università Gregoriana), Roma, được viết bằng tiếng Anh với tựa đề: “Evangelization of culture and inculturation of faith: Alexandre de Rhodes, S.J. (1593-1660) and his mission in Vietnam”, được đánh giá xuất sắc “Summa Cum Laude”. Tác giả là người Việt đầu tiên đạt học vị Tiến sĩ Lịch sử Giáo hội, đã dành tặng luận án của mình cho Giáo hội Việt Nam nhân Năm Thánh 2009-2010 kỷ niệm 350 năm thiết lập hai hạt Đại diện Tông tòa đầu tiên (1659-2009) là Đàng Trong và Đàng Ngoài, kỷ niệm 50 năm thiết lập hàng giáo phẩm tại Việt Nam (1960-2010). Đặc biệt, luận án được dành tặng để kỷ niệm 350 năm ngày qua đời của cha Alexandre de Rhodes (05 tháng 11 năm 1660 - 2010), nhân vật chính trong câu chuyện và là “người xây dựng nền tảng cho Kitô giáo Việt Nam” (founder of the Vietnamese Christianity),[3] ngoài những công trạng khác về giáo lý, văn hóa và đặc biệt là chữ Quốc ngữ.

Sấm truyền ca là bộ sách lục bát bằng chữ Nôm diễn thơ năm quyển đầu của Kinh Thánh Cựu Ước, do Lm. Lữ Y Đoan (1613-1678) thực hiện trước năm 1670, được ông Phan Văn Cận chuyển sang chữ Quốc ngữ năm 1820. Sấm truyền ca có giá trị cả về văn chương, tư tưởng và đạo lý, ra đời trước truyện Kiều của cụ Nguyễn Du 150 năm.

Tuồng nầy đã được trình diễn ở họ đạo nhà thờ Chợ Quán lần đầu tiên ngày 13 tháng 07 năm 1887 trước, năm sau mới đươc in thành sách. Vậy thì thời gian ra đời thiệt sự của nó đâu chừng 1885, chớ không phải con số 1888 như sách in dầu rằng theo thông lệ con số trên sách xuất bản được coi là chánh thức.Tuồng Joseph không được nhiều người biết cho tới khi ông Vương Hồng Sển cho GS Nguyễn Văn Trung mượn bản mà chỉ mình ông có vì mua trước chiến tranh Thế giới lần 1, và GS NVT trình bày với học giới trước năm 1975 bằng mấy lời giới thiệu ngắn.