Giáo phận Qui Nhơn

Sách Đại Nam thực lục do Quốc sử quán triều Nguyễn soạn đã ghi lại việc bắt Giám mục Cuénot Thể: Tháng 10 năm Tân Dậu. Tự Đức năm thứ 14 (1861) “ Tỉnh Bình Định bắt được tên đạo trưởng người Tây dương tên là Y-ty-anh(3). Các quan tỉnh huyện đều được thưởng gia một cấp và tiền vàng, tiền bạc có thứ bậc khác nhau (Tỉnh thần là Nguyễn Đức Hựu, Bùi Huy Phan, Dương Vinh mỗi người đều một đồng tiền vàng Phi long hạng lớn, đi đốc bắt là quyền huyện Tuy Viễn Hoàng Hữu Xứng được thưởng tiền “Triệu dân” bằng bạc hạng lớn, hạng nhỏ mỗi thứ đều 5 đồng. Bọn người thám báo hiệp sức đi bắt chiểu lệ thưởng cấp (bạc 300 lạng)”(4)

Sau năm 1975, do những biến động của thời thế, Thư Viện Hội Đồng Giám Mục Nam Việt Nam đã ngưng hoạt động. Năm 2020, Giáo Hội Việt Nam kỷ niệm 60 Năm Thành Lập Hàng Giáo Phẩm Việt Nam, trong cuộc họp thường niên tháng 10 năm 2020, các Đức Giám Mục dự họp đã đồng tình thành lập Thư Viện Hội Đồng Giám Mục Việt Nam (TVHĐGMVN) với văn bản thành lập do Đức Cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Tổng Giám Mục Huế, Chủ Tịch HĐGMVN ký. Theo quyết định này, Thư Viện được trao cho Ủy Ban Văn Hóa trực thuộc HĐGMVN đặc trách và cơ sở Thư Viện được đặt tại Văn Phòng HĐGMVN, số 72/12 Trần Quốc Toản, phường 10, quận 3, TP.HCM.

Cứ nhìn kiến trúc nhà thờ thiên chúa giáo xây dựng ở VN, bắt đầu từ các thiết kế của các nhà truyền giáo phương Tây, sau là người Pháp, thì thấy họ còn “bản sắc dân tộc Việt” hơn người Việt. Các tỉnh phía bắc, các nhà thờ cổ đều được xây theo kiểu đình, đền, chùa, cung điện; còn Tây nguyên (Đà Lạt, Kon Tum...) - theo kiểu nhà rông có mái cong hình lưỡi rìu chổng ngược. Tượng Đức Mẹ và các thánh ở nhiều nhà thờ cũng được VN hóa, điển hình như tượng Đức Mẹ bồng con ở nhà thờ La Vang trong hình hài một phụ nữ Việt.

Là nhà quan sát tinh tế thiên nhiên quanh mình ở điểm truyền giáo Kala (gần Di Linh, Lâm Đồng), Việt Nam, cha Jacques Dournes đã vẽ, chụp hình, phân tích, xếp danh mục. Nhưng đôi khi ông cũng biết đùa, như loạt tranh vẽ minh họa sự biến mất của con tắc kè trong bụng một con rắn! Từ 12g05, 12g15, 12g50 và kết thúc lúc 13g!

Bản dịch bia Lăng Cha Cả; Người dịch: Trượng Chánh; Trích báo Thanh Nghị, số 86, ngày 7 tháng 10 năm 1944, tr. 9

Tuy ngài không phải là người thứ nhất đã sáng tạo ra cách dùng 24 chữ Latinh mà viết tiếng Việt Nam, thay cho chữ Nôm Nho, vừa tỉ mỉ vừa khó học. Chính ngài đã tự thú: khi làm quyển tự điển Annam –Bồ Đào – Latinh, ngài đã lợi dụng hai tự vựng nhỏ, do mấy vị thừa sai đã viết ra trước mà vẫn bằng chữ viết thôi. Nhưng chính ngài đã sửa, chữa lại công sáng kiến của các vị thừa sai Bồ Đào, Ý và Tây Ban Nha trước ngài.