Giáo phận Qui Nhơn

Có nhiều điều hơn nữa để biết về cha De Rhodes trong cuốn sách này. Nguyên gốc của bản dịch này là luận án tiến sĩ tại khoa Giáo sử Đại học Giáo Hoàng Gregoriana (Pontificia Università Gregoriana), Roma, được viết bằng tiếng Anh với tựa đề: “Evangelization of culture and inculturation of faith: Alexandre de Rhodes, S.J. (1593-1660) and his mission in Vietnam”, được đánh giá xuất sắc “Summa Cum Laude”. Tác giả là người Việt đầu tiên đạt học vị Tiến sĩ Lịch sử Giáo hội, đã dành tặng luận án của mình cho Giáo hội Việt Nam nhân Năm Thánh 2009-2010 kỷ niệm 350 năm thiết lập hai hạt Đại diện Tông tòa đầu tiên (1659-2009) là Đàng Trong và Đàng Ngoài, kỷ niệm 50 năm thiết lập hàng giáo phẩm tại Việt Nam (1960-2010). Đặc biệt, luận án được dành tặng để kỷ niệm 350 năm ngày qua đời của cha Alexandre de Rhodes (05 tháng 11 năm 1660 - 2010), nhân vật chính trong câu chuyện và là “người xây dựng nền tảng cho Kitô giáo Việt Nam” (founder of the Vietnamese Christianity),[3] ngoài những công trạng khác về giáo lý, văn hóa và đặc biệt là chữ Quốc ngữ.

Vào thời của Tri phủ Trần Hy Tăng, mặc dù triều đình đã bãi bỏ lệnh bắt đạo, nhưng tư tưởng ghét những người theo đạo Da tô vẫn còn chiếm đại đa số trong triều đình Huế. Việc Giám mục Charbonnier “cưỡi ngựa che lọng nghênh ngang” tuy có vượt qua giới hạn quy định lễ nghi của triều đình đôi chút. Nhưng đó là cái cớ để hạn chế việc giảng đạo của các giám mục và linh mục. Chính vua Tự Đức cũng cho việc Giám mục Charbonnier “cưỡi ngựa che lọng” là “Kiêu ngạo quá” cho nên không rút Tri phủ Trần Hy Tăng về bộ mà chỉ “giáng Hy Tăng 2 cấp vẫn cho ở lại chức cũ”.

Trong 10 giới răn của Thiên Chúa truyền, tóm lại chỉ có hai điều duy nhất: “Trước kính mến Chúa trên hết mọi sự, sau lại yêu người như mình ta vậy”.

Sấm truyền ca là bộ sách lục bát bằng chữ Nôm diễn thơ năm quyển đầu của Kinh Thánh Cựu Ước, do Lm. Lữ Y Đoan (1613-1678) thực hiện trước năm 1670, được ông Phan Văn Cận chuyển sang chữ Quốc ngữ năm 1820. Sấm truyền ca có giá trị cả về văn chương, tư tưởng và đạo lý, ra đời trước truyện Kiều của cụ Nguyễn Du 150 năm.

Trong nhiều thế kỷ, sự tồn tại của một hồ nước với năm cổng ở Giêrusalem được coi là hư cấu. Tuy nhiên, một nhà khảo cổ học người Đức đã chứng minh rằng Gioan đã ám chỉ đến một địa điểm có thật khi tường thuật về phép lạ xảy ra ở hồ Bếtsaiđa trong Phúc âm của mình.

Việc tìm lại nguyên bản tác phẩm bằng chữ Nôm là điều hết sức quý mà cũng hết sức khó vì hiện nay rất ít người biết đọc chữ Nôm. Nếu ai còn giữ được các tài liệu Hán Nôm nhưng không rõ nội dung, xin chụp thật rõ một vài trang đầu và một vài trang cuối, gửi về cho chúng tôi. Chúng tôi sẽ nhờ người đọc để báo lại cho quý vị biết nội dung của tư liệu.