Gửi bài viết qua email
In ra
Lưu bài viết này

Nhà thờ Công giáo Bồng Sơn

Đăng lúc: Thứ sáu - 04/10/2013 19:16

NHÀ THỜ CÔNG GIÁO BỒNG SƠN

Lm. Phêrô Nguyễn Quang Báu

Linh mục Gioakim Đoàn Kim Hiền làm Chánh xứ Giáo xứ Hội Đức từ ngày 01-08-1958 đến ngày 01-06-1960. Trên triền đồi phía Bắc đỉnh dốc Hội Đức nằm trên quốc lộ số 01 hiện còn nền móng Trường Trung học Tư thục Công giáo Hội Đức, nền nhà xứ, nền Nhà Thờ Giáo xứ Hội Đức (quả chuông Hội Đức lớn ngang bằng với quả chuông lớn của Nhà Thờ Nhà Đá, ngang bằng với quả chuông lớn của Nhà Thờ Gia Hựu). Dưới nền Nhà Thờ Hội Đức vẫn còn ngôi mộ có hài cốt của Cố linh mục Chánh xứ người Pháp Pierre Porcher Kính. Những năm 60-70, bom đạn chiến tranh đã làm sập đổ bình địa Nhà Thờ Hội Đức, nhà xứ, trường học và các nhà phụ thuộc.

Ngày 03-10-1958, Linh mục Gioakim Hiền đã giao cho Chính quyền Bồng Sơn một số ruộng với đầy đủ Trích-lục hoán đổi khuôn đất để làm vườn Nhà Thờ Công giáo Bồng Sơn. Giới cận của khuôn vườn Nhà Thờ Công giáo Bồng Sơn: Nam giáp trường Trung học Tăng Bạt Hổ (cũ), Bắc giáp bệnh viện Bồng Sơn (cũ), Đông giáp đường sắt, Tây giáp quốc lộ số 01. Chỗ góc Tây Bắc khuôn đất vườn này, Linh mục Gioakim Hiền cất một ngôi nhà cấp 4, xây gạch lợp ngói hình chữ nhật 3 gian: 2 gian phía Đông làm Nhà Nguyện, 1 gian còn lại làm phòng tiếp giáo dân. Linh mục Gioakim Hiền cũng cất trường Mẫu giáo và nhà cho các Nữ tu Hội dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn ở dạy trẻ cho đến năm 1963.

Linh mục Phêrô Trịnh Hoài Ân làm Chánh xứ Giáo xứ Hội Đức, thay thế Linh mục Gioakim Đoàn Kim Hiền làm giáo sư Chủng viện Làng Sông từ ngày 01-06-1960.

Thay thế Linh mục Phêrô Trịnh Hoài Ân, Linh mục Gioakim Huỳnh Văn Hóa, Chánh xứ Hội Đức, kiêm Hạt trưởng Hạt Bồng Sơn, đã xây ngôi nhà một tầng trệt và một tầng lầu. Tầng trệt có 2 phòng lớn và cầu thang ở giữa. Tầng lầu có 2 phòng lớn, 2 phòng nhỏ và cầu thang ở giữa lên sân thượng. Cuối năm 1964, cha Tôma Bùi Đức đang làm việc ở Trung Tín, Quảng Ngãi di cư về ở Bồng Sơn. Cuối năm 1965, Cha Micae Ngô Trung Lành đang làm việc tại Mỹ Thọ cũng di cư về Bồng Sơn.

Lúc làm Chánh xứ Giáo xứ Hội Đức ở tại Bồng Sơn (1966), Linh mục Tôma Bùi Đức ở tại nhà lầu mới xây nầy. Linh mục Gioakim Huỳnh Văn Hóa chỉ còn là Hạt trưởng Hạt Bồng Sơn ở ngôi nhà xây gạch lợp tranh tại Giáo họ Tân Đức.

Năm 1965, nhiều giáo dân Giáo xứ Gia Hựu đến ở tập trung trong những căn lều tạm bợ chật chội nơi khuôn viên Nhà Thờ Công giáo Bồng Sơn. Ngày 01-03-1971, Đức Cha Giáo phận Qui Nhơn Đôminicô Hoàng Văn Đoàn đặt Linh mục Phêrô Nguyễn Quang Báu làm Chánh xứ Giáo xứ Hội Đức ở tại Bồng Sơn, kiêm Hạt trưởng Hạt Bồng Sơn, thường trú tại Nhà Thờ Công giáo Bồng Sơn. Việc trước tiên là sửa ngôi nhà Linh mục Gioakim Hiền đã xây: lấy trọn 3 phòng làm Nhà Thờ có mặt tiền với cây Thánh Giá nhìn ra quốc lộ số 01. Lúc bấy giờ, ở Hội Đức và ở Tam Quan, mỗi nơi có một nhà nguyện nhỏ do cha Phêrô Bartôlômêô Trần Đức Nam xây dựng.

Thời gian ở Bồng Sơn, ngày Chúa nhật Linh mục Phêrô Báu dâng Thánh lễ 5 giờ sáng tại Nhà Thờ Bồng Sơn, dâng Thánh lễ 7 giờ tại Nhà Nguyện Hội Đức, dâng Thánh lễ 9 giờ tại Nhà Thờ Tam Quan, và dâng Thánh lễ 3 giờ chiều tại Nhà Thờ Bồng Sơn.

Nhà lầu Cha Gioakim Hóa đã xây cũng được sửa lại để có đủ phòng lớp dạy học. Tầng trệt: dời cầu thang ra hè phía Đông, xây làm 3 phòng bằng nhau. Tầng lầu: dời cầu thang ra hè phía Đông, 2 phòng lớn, 2 phòng nhỏ và chỗ cầu thang xây làm 3 phòng bằng nhau. Ngôi nhà lầu đã có 6 phòng làm lớp học. Ngày 01-05-1971, đã xin Hội dòng Mến Thánh Giá Qui Nhơn cho 2 Nữ tu và 1 cô đệ tử đến Bồng Sơn, xin được giấy phép mở trường Tư thục Công giáo Bồng Sơn. Đã dạy học được một năm.

Ba tháng mùa Hè năm 1972, Đoàn quân Cách mạng giải phóng quận Hoài Nhơn, quận Hoài Ân và quận An Lão. Trường Tư thục Công giáo Bồng Sơn phải đóng cửa. Các Nữ tu đã trở về nhà Mẹ Dòng Mến Thánh Giá tại Qui Nhơn.

Số người tạm cư trong khuôn vườn Nhà Thờ Công giáo Bồng Sơn di tản vào Qui Nhơn, Ghềnh Ráng, Nha Trang, Cam Ranh, Sài Gòn tìm phương sinh sống.

Linh mục Phêrô Nguyễn Quang Báu chạy vào tá túc tại Tòa Giám mục Qui Nhơn. Khi tình hình chiến cuộc tại Bồng Sơn lắng dịu, Linh mục Phêrô Báu trở về Bồng Sơn. Nhà Thờ, nhà lầu, nhà các Nữ tu đều hư sập. Đồ đạc: bàn ghế, tủ giường, sách vở mất hết. Một số sách vở và giấy tờ bị đốt cháy. Nhiều rác rưởi và sắt phế thải của cả thị trấn Bồng Sơn đã được quăng đổ như một bãi rác khổng lồ nơi vườn Nhà Thờ Công giáo Bồng Sơn. Người ta nói trong vườn Nhà thờ Công giáo Bồng Sơn có nhiều đạn M79 và M72 chưa nổ bị chôn vùi dưới đất. Đã phải thuê xe ủi đất dọn sạch và nâng mặt bằng khuôn vườn cao hơn 6 tấc. Rất may, không có đạn nổ.

Đáng lẽ phải phá bỏ các ngôi nhà bị hư sập để xây dựng lại. Nhưng vì tiết kiệm, phải chấp nhận sửa dần dần. Ưu tiên một: sửa Nhà Thờ để có nơi cho giáo dân cầu kinh dâng lễ. Tiếp theo: sửa nhà lầu và nhà ở của các Nữ tu. Dọn khuôn vườn và nhà cửa sạch sẽ. Rào quanh vườn và trồng dừa để làm ranh giới.

Vừa sửa xong các ngôi nhà. Sắm tạm đủ bàn ghế, tủ giường và những vật dụng cần thiết. Một số ít người dân lánh cư lần lượt trở về dựng tạm nhà lều ở trong vườn Nhà Thờ.

Ngày 03-08-1974, tình hình chiến cuộc lại leo thang. Dân tạm cư lại chạy đến các nơi xem ra yên ổn. Khi các chốt đỉnh núi đều bị đóng chặt, không thể vào Qui Nhơn theo quốc lộ số 01. Linh mục Phêrô Nguyễn Quang Báu cùng với dân chúng theo quốc lộ số 01 chạy ra Quảng Ngãi, xuống bến canô, mua vé vào Qui Nhơn theo đường biển. Sau một đêm tù túng chật chội trên canô, sáng hôm sau tới bến cảng Qui Nhơn. Về ở Tòa Giám mục Qui Nhơn một thời gian khá lâu. Sáng 26-03-1975, Linh mục Phêrô Nguyễn Quang Báu mướn xe lam về Bồng Sơn. Tới Phù Cát, nghe đang có giao tranh tại Phù Ly. Tiếp theo, có người từ Bồng Sơn hớt hải chạy vào cho biết chiều hôm trước Bồng Sơn đã có lệnh di tản. Xe lam phải quay về Qui Nhơn. Linh mục Phêrô Nguyễn Quang Báu giã từ Bồng Sơn 26-03-1975.

Tháng 06 năm 1975, Linh mục Phêrô Nguyễn Kỳ Hội được điều về làm Chánh xứ Giáo xứ Hội Đức (ở tại Bồng Sơn), thường trú tại Nhà Thờ Công giáo Bồng Sơn. Thứ Tư Tuần Bát Nhật Phục Sinh năm 1984, Linh mục Phêrô Nguyễn Kỳ Hội đã được Thiên Chúa gọi về. Chỉ một mình Linh mục Phêrô Đặng Son cùng với giáo dân Bồng Sơn dâng Thánh lễ An táng và tiễn đưa thi hài Linh mục Phêrô Nguyễn Kỳ Hội an nghỉ tại Nghĩa trang Giáo họ Trung Lương. Năm 2000, mộ Linh mục Phêrô Nguyễn Kỳ Hội đã được cải táng về Nghĩa trang các Linh mục tại Làng Sông. Linh mục Phêrô Đặng Son, Chánh xứ Giáo xứ Đại Bình kiêm nhiệm Chánh xứ Giáo xứ Hội Đức.

Thời gian này, Nhà thờ Công giáo Bồng Sơn, trường lầu, nhà ở các nữ tu bị triệt hạ: Bệnh viện Bồng Sơn đã được xây dựng trên khuôn đất vườn Nhà Thờ Công giáo Bồng Sơn và khuôn đất trường Tăng Bạt Hổ (cũ). Bệnh viện Bồng Sơn hiện nay phía Bắc giáp sát đất vườn Bệnh viện Bồng Sơn (cũ). Bồn nước của Bệnh viện Bồng Sơn được đặt đúng tại vị trí bàn thờ của Nhà thờ Công giáo Bồng Sơn.

Làng Sông, ngày 31-03-2013