Diễn văn của Đức cha Tardieu Phú (1.5.1930)

Thứ bảy - 18/07/2020 21:24

DIỄN VĂN CỦA ĐỨC CHA TARDIEU
Nhân ngày tấn phong giám mục 01.5.1930
tại Tiểu chủng viện Làng Sông

Bản dịch trích từ tập
“Souvenir du Sacre de S. Gr. Mgr. Augustin Tardieu”

Trọng kính Đức khâm sứ và hai Đức cha
Kính trình các quan và các cha

Xưa vua Đavít đang làm nghề chăn chiên mà bỗng chốc được lên làm vua, đang ở vào bậc thấp hèn mà vụt lên địa vị cao trọng cách xa dường ấy thì hãi hùng bợ ngợ mà nói rằng: Lạy Chúa, kẻ Chúa yêu dấu thì được trân trọng quá sức. Nay tôi cũng xin nói lại lời ấy như vậy: Lạy Chúa, kẻ Chúa yêu, thì được trân trọng quá sức.

Vì chưng tôi biết những lời ca tụng chúc mừng tai tôi mới nghe, thì thật quá đáng. Những tiếng chúc mừng, những giọng ca tụng ấy chẳng làm cho tôi lòa mắt, một làm cho tôi hổ thẹn mà thôi. Chẳng có bao giờ tôi biết rõ, tôi thiếu thốn túng cực trong linh hồn cho bằng trong mấy tháng mới qua. Lại thêm tuổi cao sức yếu mà chức trách thì nặng nề khó khắc, nên chẳng lẽ tôi vui mừng chi, mà cũng chẳng muốn ai khen lao chúc mừng nữa. Thường thì kẻ mạnh mới có sức mà gánh vác công việc cho nổi, nên cái gánh mới đặt trên vai tôi thì chắc tôi chẳng sức gánh cho tử tế và gánh cho lâu được.

Mà tôi chẳng dài lời than van, ra dạng đau đớn làm chi, người ta cũng chẳng tin nào, thà phải nương lấy những lẽ sau nầy mà an ủi mình thì hơn.

Vốn cái danh vọng tôi được trước mặt người ta, thì trước mặt Chúa tôi chẳng có gì cho xứng với cái danh vọng ấy, và cái quyền chức đã ban cho tôi hôm nay là ơn Chúa ban nhưng không mà thôi. Bởi đó tôi tin thật việc này là việc Chúa làm, thì ắt Chúa sẽ binh vực, nên phần tôi Chúa định thể nào, cũng xin cúi đầu vâng chịu. Vì Chúa muốn dùng đá nầy mà sinh nên kẻ làm con cái Chúa cũng được, nên tôi chỉ trông cậy Chúa mà thôi (Scio cui credidi).

Trước cậy Chúa, sau trông vào các Đấng bậc mà ý Chúa như đã định phụ công giúp sức với tôi từ đây.
Trước hết có Đức khâm sứ Tòa thánh,

Trọng kính Đức khâm sứ, ngày nay Cha đã lấy dạ khoan hồng mà nhận lấy tôi làm con, thì buộc tôi phải tỏ lòng biết ơn cho xứng kẻ làm con, tôi lại cả lòng dám thêm rằng: Cha đã làm Cha, thì bổn phận Cha phải lo tập luyện cho tôi nên một vị giám mục chính đáng. Xin Cha đừng tiếc lời huấn giáo, lời chỉ giáo càng bởi quyền cao chừng nào, thì tôi càng cung kính vâng nghe chừng ấy, vì là lời Đấng thay mặt Đức thánh cha đến ở giữa chúng tôi. Và dầu ngày nay tôi được đồng tước giám mục với Đức cha, song tôi quyết làm con Đức cha, và hẳn tỏ ra là con thật luôn, chẳng phải là nói môi miệng đâu.

Về sự tập luyện cho tôi nên một vị giám mục chính đáng tôi trông chờ vào một Đấng về Dòng ông thánh Phanxicô (OFM), lại có một Đấng nữa về Dòng ông thánh Đôminicô (OP), và một vị về Hội Dòng sai (MEP), cả hai đã nối các vị giám mục danh cao tiếng trọng trước mặt Hội thánh trong xứ Bắc kỳ. Hai Đấng này giúp vào, âu sẽ là thành công được việc. Thưa hai Đức cha, hai Đức cha là anh cả trong nhà, mà nay hai Đức cha đã lấy tình thân ái mà làm người bàu chủ cho kẻ em út này: tôi hết lòng cám ơn. Hai Đức cha bàu chủ tôi thì ra như buộc mình phải thương yêu giúp đỡ tôi. Vậy xin để cho tôi được hưởng nhờ cái lòng yêu thương ấy cho tràn trề phỉ dạ.

Đã được hai Đức cha bàu chủ cho, lại thêm có các cố Chính và các cha ở hai địa phận lân cận, bởi Đức cha đi khỏi, nên đã đến đại diện cho địa phận mình. Cứ lý và lòng ý tôi, thì tôi cũng xem các cha là kẻ hộ vực tôi như hai Đức cha đã làm kẻ bàu chủ tôi. Nay tôi xin nhắc lại cái dây liên lạc, cái tình thân thiết đã kết hiệp mấy địa phận các cha với địa phận Qui Nhơn này, nhất là từ đời Đấng chân phước Cuénot. Vì tình thân thiết ấy nên các cha quen dùng một danh hiệu rất cảm động mà gọi địa phận Qui Nhơn chúng tôi là “Địa phận Mẹ”?[1] Cám ơn các cha, đã vì tình xưa nghĩa cũ mà đến an ủi giúp đỡ kẻ mới đắc cử này và cũng là bạn đồng song ngày trước nữa; để tỏ ra anh em thương yêu nhau thật. Anh em thương giúp nhau như thành lũy vững chắc (Frater si adjuvatur a fratre, quasi civitas firma).

Riêng về địa phận Huế thì đã giúp tôi một cái ơn đặc biệt, xin kể ra, vì tôi cầm bằng của vô giá. Thưa cha chính Chabanon rất dấu yêu, hôm nay cha đến đem cái ơn ấy cho tôi, đó là ý Chúa thương mà định như vậy. Cha làm đại diện cho địa phận Huế, thật đúng lắm; nhất là cha thay mặt cho cả bà con quê hương xứ sở, cho địa phận ta xưa, cho các thầy giáo và bạn học ta mà đến đây. Cha nhắc lại trường nhỏ Marvejols là nơi mà ta đã gặp nhau trước hết; cha nhắc lại trường lớn Mende, ta đã ở chung với nhau trong một phòng nhỏ trên tầng ba, thì cả hai không dè, mà cả hai cũng được ơn gọi đi giảng đạo một lượt; Cha lại đại diện cho Dòng sai, vì ta vào Dòng ấy cũng một ngày như nhau. Nói tóm lại, thì cha là một người bạn hữu chí thiết, một người bạn hữu cố cựu 45 năm, người bạn hữu rất trung tín rất khôn ngoan. Tình thiết nghĩa cha như chén rượu tinh ròng và ngon ngọt đã nên như sức mạnh cho tôi và làm cho đời tôi được vui mừng; xin cha chớ lấy chén rượu ấy lại; Cha sẽ cứ làm người ban tâm giao giám mục luôn. Như thế thì ta cãi được lời Đức hồng y Pie nói rằng: Tôi tưởng làm giám mục thì không còn bạn hữu nữa.

Tôi còn một lẽ cậy trông nữa, mà chẳng phải là lẽ nhỏ mọn đâu. Là tôi trông cậy kẻ đã làm Cha chúng tôi trong Chúa hơn 25 năm nay, và chúng tôi dầu sống dầu chết thì cũng quyết làm con của người luôn. Đó là Đức giám mục Grangeon rất đáng cung kính mến yêu; người đã bứt mình ra đi bỏ chúng tôi. Song cái xiềng thân ái đã rèn đúc gần 50 năm nay thì làm sao mà bứt được. Cho nên người đi, mà lòng trí người còn ở hết lại chúng tôi; phần chúng tôi cũng theo người chẳng hề dám quên. Nhất là sẽ cầu nguyện cho kẻ nối quyền bất tài này, sẽ dâng việc lành cho, sẽ ban lời chỉ giáo vì người đã từng trải trước. Như lời chính người mới tin cho tôi rằng: Xác xa cách, lòng không phân rẽ; ngày chịu chức và về sau cũng cứ một lòng một linh hồn. Vốn người khiêm nhượng, song tôi xin trái ý người một phen, cho tôi nhân danh các linh mục và bổn đạo trong địa phận ra giữa công chúng mà tỏ lòng biết ơn và yêu mến rất chính đáng với người. Xin cha Chính Dalaine đã cho chúng tôi được hân hạnh gặp Cha, thì xin cha trình những lời ấy lại với Đức cha, và xin cha nhậm lấy những lời chúng tôi cám mến vì Đức giám mục chúng tôi được hưu trí cách tử tế trọng hậu trong Vinh như vậy.

Xem đến thành Qui Nhơn, và tỉnh Bình Định, thì cũng có lẽ nên trông cậy. Kính quan Công sứ, trình quan Tổng đốc, lẽ tôi kêu cụ Thượng thì phải hơn, thưa các quan, chúng ta hết thảy đều lo làm ích cho dân Annam, các quan nhứt là mưu ích phần xác, còn chúng tôi lo ích phần hồn là trước. Mà cả xác cả hồn đều nhập lại làm thành một con người ta; vậy ta sẽ đồng tâm cộng tác với nhau làm một, ta sẽ thực hành một cái chính sách là chính sách đồng tâm; cái chính sách này thì dễ dàng lại hằng tiện lợi trong việc ta làm lắm. Kính quan Sứ, trình quan Tổng đốc, hôm nay hai quan đến đây là dấu ta sẽ được đồng tâm cộng tác với nhau, tôi chào mừng cái triệu phúc ấy, và cám mến đội ơn hai quan hết lòng.

Bây giờ đến các cha Tây Nam trong địa phận; tôi nói đến các cha sau hết, xin các cha miễn cho, vì có ý nói cho ngon miệng: món ăn sau hết thì ngậm mùi được lâu. Hoặc có kẻ nghĩ rằng: không có giám mục thì linh mục chẳng làm nên việc gì, song điều này là chắc là giám mục làm việc gì cũng phải nhờ linh mục. Vậy hỡi các cha, các cha là những đại khí cụ Thánh ý Đức Chúa Trời đã sắm cho giám mục mới địa phận Qui Nhơn; nhất là xem thấy các cha, thì người liền được no lòng cậy trông. Các cha đừng hỏi tôi sẽ ở với các cha như thế nào, thà hãy nghe lời rằng: “Đức Chúa Thánh Thần đã đặt giám mục lên cai trị Hội thánh Đức Chúa Trời”. Đó là cái quy củ chẳng được thay đổi. Nhất thiết giám mục phải là cầm quyền, một mình người làm đầu mà thôi, chỉ khâm phục một Đấng chăn chiên cả. Nhưng xin tiếp liền rằng: Quyền phép người là quyền phép chăn chiên, nên phải nhớ mình là kẻ chăn chiên không phải là kẻ đánh phá đoàn chiên; phải thương các thầy cả của mình như con cái, như anh em. Ấy là lời Thánh công luận Triđentinô buộc như vậy (se pastores, non percussores esse meminerint; sacerdotes suos tanquam filios et fratres diligant).

Các cha đã nhắc tôi lên bậc cao sang, thì có phải cám ơn các cha không? – Cám ơn vì đã được danh vọng thì chắc không; còn về sự các cha có lòng trông cậy vào tôi là người tài mọn sức yếu, thì cám ơn cũng phải; nên tôi cám ơn hết lòng.

Tuy vậy, nói cho phải, thì tôi ra như bị các cha, là bị các cha bắt vác lấy Thánh giá nặng nề nầy. Các cha làm như vậy, nên tôi nói được với các cha rằng: các cha biết rõ việc, thì hãy thương xót tôi, hãy giúp đỡ lấy tôi. Đấng Giám mục thì phải gồm hết tài năng danh vọng cả hàng linh mục, song giám mục mà các cha mới chọn lên thì không có gì đáng cho người đời gọi là tài năng thế lực. Vậy các cha hãy lấy nhân đức và việc làm của các cha, hãy lấy tài năng trí lực, cùng lòng vâng phục của riêng các cha, thì người sẽ được nên danh vọng, và các cha cũng nên danh vọng nữa; miễn là các cha làm mọi việc ấy vì lòng yêu mến Đức Chúa Trời và Hội thánh, nhất là vì lòng mến địa phận Qui Nhơn yêu dấu này, vì ta hết thảy đã dâng mình giúp địa phận Qui Nhơn này cho đến trọn đời.

Sau hết còn một điều cậy trông nữa, là đây có cha coi việc chung trong hội, đến đại diện cho Dòng sai ta; ấy là cha Louison rất yêu dấu, hôm nay cha đến chầu lễ giám mục mới, thật cám ơn cha lắm. Vì chưng ai nấy cũng biết, nhờ ơn Chúa và có cha coi việc tài năng, thì mọi bề cũng có mòi cậy trông.

Sau hết xin Đức cha Khâm sứ, hai Đức cha, quan Công sứ Qui Nhơn, và quan Tổng đốc Bình Định và các cha ở mấy địa phận lân cận đã nhậm lời tôi cám ơn, thì cũng xin nhận lời cả địa phận Qui Nhơn cám ơn các ngài nữa, vì địa phận Qui Nhơn thật lấy làm hân hạnh bởi được các ngài đến dự lễ này, là dấu chứng lòng yêu mến. Vậy xin cám ơn mọi người hết thảy, cám ơn mỗi một người, đến những kẻ bài trí sắp đặt cuộc lễ này nữa, xin hết lòng cám ơn.

Hình lưu niệm
Lễ tấn phong Đức cha Tardieu tại Làng Sông

[1] Nguyên văn trong tiếng Pháp là “Mission-Mère”, được các thừa sai ở các địa phận vừa mới tách ra sử dụng để gọi địa phận gốc Qui Nhơn “vì tình thân thiết” giữa các thừa sai. Ngày nay, hãy xem đây là một từ tế nhị cần phải cẩn trọng khi được người Qui Nhơn sử dụng để nói về tương quan của địa phận mình với các địa phận khác. (BBT)

Tác giả bài viết: BTH

Tags: Ôn cố tri tân