Ngày tháng soạn thảo các Tin Mừng

Thứ tư - 07/11/2018 17:31

Ngày tháng soạn thảo các Tin Mừng

Odette Mainville
Chuyên viên Kinh Thánh và Giáo sư Université de Montréal

Các phương pháp xác định ngày tháng biên soạn của những bản văn Kinh Thánh như thế nào? Chẳng hạn, làm sao nói được rằng Tin Mừng Marcô được soạn thảo vào năm 70 công nguyên và Tin Mừng Gioan thì trễ hơn?

Xác định ngày tháng ra đời của một sách Kinh Thánh thường dựa vào những dấu vết lịch sử hay thần học có thể xác định được trong nội dung cuốn sách, nhưng nhiều khi cũng dựa vào chứng từ bên ngoài bản văn. Để minh họa, ta hãy xem xét các tin mừng nhất lãm (Marcô, Matthêô và Luca).

Trong Tin Mừng Marcô, vấn đề đau khổ luôn hiện diện và nhấn mạnh đến sự cần thiết phải vác thập giá của mình (Lc 8,35). Đoạn này cho ta thấy rằng cộng đoàn kitô hữu đang bị bách hại, và trong trường hợp này đó là cuộc bách hại xảy ra thời Néron (vào những năm 64-65). Khi ấy, người ta đọc tin mừng này như một lời khích lệ phải kiên trì trong sự đau khổ. Marcô cũng nhắc đến sự phá hủy đền thờ Giêrusalem nhưng chỉ như một dự đoán (Mc 13,2 ) chứ không biết chắc nó thực sự đã xảy ra (vào năm 70). Như vậy, với hai cọc tiêu hướng dẫn này, các nhà nghiên cứu cho rằng tin mừng này được soạn thảo giữa những năm 65 đến 70. Ngoài ra còn có những dấu vết ở bên ngoài bản văn, như chứng từ của các giáo phụ Clêmentê thành Alexandrie và Irênê thành Lyon. Theo đó, Tin Mừng Marcô được soạn thảo sau cái chết của thánh Phêrô dưới thời bách hại của Néron.

Còn Tin Mừng Matthêô thì được soạn thảo sau khi đền thờ và thành phố Giêrusalem bị phá hủy, vì soạn giả rõ ràng đã biết đến biến cố này (Mt 23,37-24,3). Thêm vào đó, cuộc bút chiến giữa cộng đoàn Kitô giáo với Do Thái giáo chính thống của người Pharisiêu có liên hệ đến hội đường (Mt 23) được xác định vào năm 80. Hội nghị Jamnia (trường phái Do Thái giáo ở Jamnia, bên bờ tây Giuđê, sau khi Giêrusalem bị phá hủy) đã xóa bỏ dấu vết Do Thái giáo khỏi cộng đoàn Kitô giáo. Chính vào thời gian này mà cộng đoàn Kitô giáo đã dứt khoát tách ra khỏi hội đường. Những lời thóa mạ trong Mt 23 đã chứng minh cho sự chia lìa này. Vì thế, người ta xác định Tin Mừng Matthêô được soạn thảo sau năm 80, có lẽ vào khoảng năm 85.

Còn Tin Mừng Luca thì thường được xác định cũng vào khoảng năm 85. Thật vậy, dường như soạn giả đã có biết đến sự vây hãm và thất thủ của Giêrusalem (Lc 19,43-44; 21,20-24). Như vậy nó được soạn thảo sau năm 70. Đàng khác, nguồn gốc ngoại giáo của tin mừng này, là thế hệ kitô hữu thứ hai như được nói đến trong lời tựa tin mừng (Lc 1,1-4), soạn giả dường như không biết đến thư bộ Phaolô được thu thập quanh những năm 90). Do đó, ngày tháng soạn thảo của tin mừng này là giữa năm 80 đến 90.

Tất cả những chỉ dẫn nêu trên, cộng thêm với những dấu vết khác, đã cho phép các nhà chuyên môn đưa ra những ngày tháng có thể chấp nhận được. Hơn nữa, nếu những ngày tháng này được giữ lại thì cũng là vì chúng được các nhà chuyên môn thường xuyên công nhận. Như vậy, chúng ta có được những ngày tháng với xác suất khá mạnh mẽ, nhưng không bao giờ là chắc chắn.

Tác giả bài viết: Lm. Phaolô Nguyễn Minh Chính chuyển ngữ

Tags: kinh thánh