Giáo xứ Đồng Dài thuộc vùng Tây Bắc Bình Định. Mẹ Maria tước hiệu Vô Nhiễm Nguyên Tội là bổn mạng của Giáo xứ. Trung tâm sinh hoạt tôn giáo của Giáo xứ là nhà thờ Đồng Dài thuộc thôn Mỹ Thành, xã Ân Mỹ, huyện Hoài Ân. Từ thị trấn Bồng Sơn theo tỉnh lộ 629 đến nhà thờ Đồng Dài khoảng 11 km. (Giáo xứ mai một)
Vốn các Cha hằng muốn cho con chiên mình ở luôn trong địa sở cho sum vầy đông số; sự ấy thật là theo lẽ đương nhiên, vì Cha chẳng muốn lìa con. (trích "Mémorial", Mission de Quinhon, số 5, Mai 1925, tr. 69-70)
Vùng đất giáo xứ Cù Và thuộc miền núi huyện Sơn Tịnh. Sông Trà Khúc và phụ lưu của nó, sông Giang, như là hai mạch máu cung cấp nguồn sống cho vùng đất nầy. Dòng sông Giang hợp thủy với sông Trà Khúc tại Tịnh Giang như đôi bàn tay của mẹ đất đang ôm ấp đứa con Tịnh Giang của mình. (Giáo xứ mai một)
Một nước có tên tuổi trên thế giới có câu cách ngôn sau đây: Xem, nghe và trầm lặng (để suy nghĩ). Từ ngày tôi đến Địa phận, tôi đã xem nhiều, nghe nhiều và cũng đã học hỏi nhiều do sự tiếp xúc với các giới trong Địa phận.
Nhà thờ Nhà Đá, trung tâm sinh hoạt tôn giáo của giáo xứ Nhà Đá tọa lạc tại một đồi dốc thuộc thôn Đại Thuận, xã Mỹ Hiệp, huyện Phù Mỹ, bên trái trục quốc lộ IA (từ Nam ra Bắc), cách thị trấn Phù Mỹ khoảng 06 km. Nhà thờ Nhà Đá ngày nay hoang phế trơ mình giữa nắng mưa như đang khát khao chờ đợi bàn tay tô điểm của con người. (Giáo xứ mai một)
Ấy vậy trong lúc bây giờ đâu đó có trường dạy chữ quốc ngữ : ta khuyên các Cha rán làm sách vở, nói về đạo thánh cùng phong hóa cho trẻ nhỏ đạo ngoại xem. Ấy là cách giảng đạo rất tiện. Lại cùng làm những sách bác vật, cách trí, bá nghệ vv… (Livres classiques). ắt thiên hạ sẽ mua nhiều.
Tiến trình hình thành chữ Quốc ngữ ở Việt Nam từ khi khởi thảo đến khi hoàn tất khoảng hai thế kỷ. Dựa vào những tư liệu hiện có, người ta đã chia ra làm bốn thời kỳ: thời kỳ phôi thai, thời kỳ hình thành, thời kỳ phát triển và thời kỳ hoàn tất. Thế nhưng, ai là người đi tiên phong sáng tạo ra chữ Quốc ngữ? Và nơi sơ khởi, phôi thai của chữ Quốc ngữ diễn ra ở đâu?
Chủng Viện Làng Sông tọa lạc tại thôn Quảng Vân, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Nơi đây hiện còn hai dãy nhà cổ kính, một vài tòa nhà đã bị sập, đặc biệt những cây sao cổ thụ “tìm hiếm thấy” như khóm rừng già giữa xóm làng.
Thời gian còn ở dòng Thánh Giuse Kim Châu và khi ở họ đạo Mỹ Cang, mỗi khi phải đi giao tiếp với cơ quan miền Nam, đóng ở vùng huyện Hoài Ân, cha Bề trên đi bằng xe đạp. Để làm phương tiện giải khát và giúp cho đôi chân dẻo dai, cha đèo theo vài trái thơm chín và ít tán đường đen. Nơi cha Bề trên ở cũng như tất cả vật dụng của cha thật giản dị.
Bác sĩ Le Moine tường thuật việc cha Maheu đến Qui Hòa: “Một buổi sáng đẹp trời, một chiếc thuyền cập bãi Bến Cát, chở theo một cái giường gỗ, một cái bàn, mấy cái ghế, một máy dĩa phono, rất nhiều sách, một nhà tu hành gầy gò có bộ râu dài, cặp mắt sáng quắc, đó là linh mục Paul Maheu, hiến dâng đời mình cho người cùi"
Đền Thánh Stêphanô Cuénot Thể tại Vĩnh Thạnh, Gò Bồi, cách Gò Thị 03 km về hướng Bắc. Đền thánh được xây trên nền nhà Bà Maria Mađalêna Huỳnh Thị Lưu, nơi Thánh Giám Mục Stêphanô dâng Thánh lễ cuối cùng trước khi bị bắt và chết rũ tù tại nhà giam Bình Định. Bà Huỳnh Thị Lưu cũng bị bắt dịp nầy, và đã tử đạo tại Gò chàm, Bình Định. Đền thánh Stêphanô nằm bên bờ sông Côn thơ mộng, khúc chảy qua Gò Bồi, quê hương của nhà thơ Xuân Diệu.
Cha Simon Chính sinh tại họ Đồng Hâu, địa phận Đồng Quả năm 1856. Có hai em cũng làm thầy cả là cha Antoniô Chân và Tôma Thiềng. Cha mẹ đạo dòng. Mẹ là người đạo đức sốt sắng, ân cần dạy dỗ con cái cho biết đàng thờ Chúa, giữ nết na, nên đặng ba con làm linh mục, cũng có nhờ mẹ.
Bổn tính cha Tađêô đơn sơ chất phác và ân cần siêng năng việc bổn phận lắm; ở địa phận nào cũng lo lắng cất nhà thờ nhà thánh chẳng nệ tốn công hao của; rày nhà thờ Thăng Bình, Đất Vỡ và một ít cái hãy còn lại đó, làm chứng rõ ràng. Người chẳng hề ở nhưng không bao giờ, dầu khi già yếu cũng lúc thúc làm lặt vặt trong nhà trong vườn luôn.
Linh mục Gioakim Đặng Đức Tuấn, một kẻ sĩ, một kho tàng văn hóa, một tình thương dân tộc, một linh mục đặc biệt sùng kính Đức Mẹ và kết hợp nhuần nhuyễn nhân, trí, dũng Á Đông với triết lý và thần học Kitô giáo để mưu cầu hạnh phúc cho đồng bào, cho dân tộc
Nước Mặn, cách đây 4 thế kỷ, là một cảng thị thương mại phồn vinh, là trung tâm truyền giáo đầu tiên của giáo phận Đàng Trong, là nơi phôi thai chữ Quốc ngữ.